Achter de parkieten aan

Een nieuwe hobby

fietstochtjes (zwart), parkietenroutes (rood)

Veel gepensioneerden raken in structurele tijdsnood, omdat ze denken in deze fase van hun leven overal tijd voor te hebben. Dat overkomt mij ook steeds vaker.

Nu is het opeens achter de halsbandparkieten (technische term: de HBP) aan rijden. Dat heb ik de laatste dagen uren gedaan en daarbij heb ik minstens 121 km afgelegd. Waarom? Ron Mes vroeg mij of ik  aan de nationale halsbandparkieten-slaapplaatsentelling van SOVON wilde meewerken. Ja, natuurlijk. Ik heb overal tijd voor en het is niet alleen interessant maar ook nog goed voor de nodige lichaamsbeweging. Het is ook een leuke manier om je eigen stad weer eens te verkennen. Ik heb genoten van de prachtige tochtjes langs de singel en door allerlei parken in de omgeving.

Slapen bij Pieter Both

Halsbandparkieten, een invasieve soort die zich met veel succes in de Randstad gevestigd heeft zijn nogal lawaaiige beesten en je kunt ze ‘s avonds gemakkelijk naar hun slaapplaatsen volgen door er gewoon achteraan te fietsen. Af en toe landen ze tijdelijk in een boom om daarna weer door te vliegen naar de eindbestemming.

de slaapbomen aan de Pieter Bothstraat (in de zomer, Google maps)

Een uit het verleden bekende slaapplaats bevindt zich aan de Pieter Bothstraat, bij het verzorgingshuis Overrhyn van Topaz. Ik ga daar op 23 november maar eens kijken en ja hoor, iets na zonsondergang zitten de drie platanen voor het huis vol met lawaaiige HBP. Naarmate het donkerder wordt, neemt het lawaai af: tijd om te gaan slapen. Er zitten er zeker een paar honderd.

Sketch voor drie heren

Een HBP op de Strengen deze herfst

De volgende dag fietsen drie al wat oudere heren langs de slaapplaats bij de Laan van Ouderzorg in Leiderdorp: Helias en Ron gerieflijk op electrisch versterkte fietsen en ik daar op mijn klassieke fiets achteraan. De zon is net onder en de avondspits is al goed op gang gekomen en daar in een rijtje bomen komen redelijk grote groepen parkieten aanvliegen. Ron leert ons een mogelijke telmethode: per groepje aankomers tellen en dan optellen. Het worden al gauw meer dan 250.

Achter de parkieten aan

Een dag later begin ik serieus ‘mijn’ parkieten bij het verzorgingstehuis te bestuderen. Misschien kan ik ze tellen door te flitsen. Ik bereken hoe ver ik met mijn flitser kan flitsen bij bijv. 1600 ISO of meer.  De afstand blijkt geen probleem (zie meer info hier). De boom zit behoorlijk vol als ik een paar foto’s maak. Als ik thuis de foto uitprint, zie ik er bijna 350 stuks op staan.

Geflitst op 27 november. Flitsen in het donker leverde geen merkbare verstoring op. Latere ervaringen waren minder positief. Daarom beperk ik me in de regel tot hooguit één flitsfoto als de vogels allemaal rustig zitten, of ik flits helemaal niet.

Het zullen er wel meer zijn.

Nu ik weet waar ze slapen, wil ik weten waar ze vandaan komen. Dat betekent veel achter de parkieten aan fietsen. Ik zie dat de parkieten rond de Leidse Hout en het Alrijne-ziekenhuis via de Maredijkmolen en dan na het spoor over te steken naar de Tuinvereniging Ons Buiten vliegen, vlakbij de eindbestemming Pieter Bothstraat. Ik vermoed dat ook de parkieten uit Warmond daar slapen. Ik zie ze naar Koudenhoorn vliegen en later kan ik parkieten van Koudenhoorn tot het verzorgingshuis volgen.

Calvarieberg en Hortus

Maar ze komen niet alleen van het Noorden en Westen. Ook komen ze uit het Zuiden aanvliegen. Op 3 december volg ik de parkieten die bij het katholieke kerkhof Calvarieberg zitten. Zij vliegen via de Kooilaan naar het Noorden om weer bij de bekende plek te komen. Niet iedereen, zoals een vrouw bij een woonboot aan de Singel, vertrouwt het niet wat ik sta te doen. Ik leg dan uit dat ik parkieten volg, een niet echt bekende hobby blijkbaar. Een man die op het kerkhof aan het werk is, vraagt wat ik zoek. Als er dan een gesprek ontstaat, blijkt hij er vrij veel van af te weten. Ja, ze broeden in de spechtenholen in de bomen op het kerkhof.

Iets meer moeite kost het om erachter te komen wat de parkieten uit de omgeving van de Hortus en de Sterrewacht doen. Ik doe hier twee keer onderzoek. Na de eerste keer denk ik dat ze richting Molen De Valk vliegen, maar ik weet het niet zeker. Samen met mijn collega’s Ron en Helias doen we het onderzoek nog eens over. We maken nog een praatje met een wandelaar die beweert dat ze allemaal naar rechts vliegen, maar wij zien ze toch in tegengestelde richting vliegen. Eerst lijkt het of we een nieuwe slaapplaats bij de Hortus hebben gevonden. Er zitten er tientallen in een boom en dan vliegen ze plotseling allemaal weg, inderdaad richting Molen De Valk ongeveer. Bij de Maresingel komen we ze weer tegen en dan zijn ze eenvoudig te volgen. Het is al vrij donker en er komen groepen vlak over onze hoofden richting de Willem de Zwijgerlaan vliegen. Eindpunt Pieter Bothstraat.

Eindpunt Piet Bothstraat

Ik ga ook een keer in Sassenheim kijken. In het park Rusthoff zitten ze en ze vliegen weg, maar ik zie niet waarheen. Op de terugweg is er mist en die wordt steeds dikker. Daardoor zie ik vlakbij ‘Dekker’ een stoeprand niet, waardoor mijn fiets tegen de vlakte gaat, maar zelf loop ik soepel naast mijn gevallen fiets door. Ik raap mijn fiets op en ga naar huis.

Slapen bij Total

Ik heb even genoeg van al die parkieten in het Noorden van Leiden en ga eens kijken waar de populatie uit Cronesteyn in het begin van de avond heen zal vliegen. Er zijn er best veel en op een bepaald moment beginnen ze over het Rijn-Schiekanaal te vliegen. Met de fiets maak ik een omweg via de professorenwijk, waar ik ook weer groepjes tegenkom. Die laatste groepjes vliegen naar de slaapplek aan de Lammenschansweg, rustiek gelegen niet ver van de rijbaan en vlakbij het benzinestation  van Total.

De rustieke slaapplaats bij Total (in de zomer, Google maps)

Daar staat Andrien, ook voor het tel-project, geconcentreerd de aanvliegende groepjes te tellen. Ik stoor haar maar niet. Niet onwaarschijnlijk dat de HBP uit Cronesteyn erbij zijn.

Feestvreugde?

18 december, de officiële teldatum van het project, zou de feestelijke afsluiting zijn. Ik ga extra vroeg naar de Pieter Bothstraat. Ik ben er al om half vier. Tot half vijf gebeurt er niets, afgezien van de honderden kauwtjes die lawaaiig in bomen bij het Noorderpark landen. Mijn drie bomen worden bevolkt door twee Turkse tortels. Dan begint het opeens. Om kwart voor vijf komen grote zwermen parkieten tussen de flats aanvliegen. Een aantal daarvan had al een tijd in het Noorderpark gezeten. Ik tel ongeveer 650 aanvliegende HBP. Dan maak ik waarschijnlijk een grote fout. Om tien voor vijf maak ik een paar flitsfoto’s. Om vijf over vijf zijn alle 650 parkieten ergens anders heen gevlogen. Heeft mijn flits voor de verstoring gezorgd? Of was het vuurwerk? Het was (nog) niet het feestelijke slot van het project.

Eind goed, al goed

Op zondag 19 december ga ik toch nog een keer kijken. Ik fiets tegen half vijf tot vlakbij de Pieter Bothstraat. Over de sportvelden zie ik gigantische zwermen kauwtjes vliegen,  die in de hoge bomen daar de nacht gaan doorbrengen. Om half vijf hoor ik en zie ik in de bomen van het Noorderpark groepjes halsbandparkieten.

wachtend in de bomen op weg naar Pieter Bothstraat

Niet ver van Topaz Overrhyn vliegen de HBP van West naar Oost van boom tot boom totdat ze in de buurt van hun slaapplek zijn. Om 16:40 vliegen er groep van 50 tot 100 stuks tegelijk de laatste bomen vóór de Pieter Bothstraat in. Vanaf 16:50 beginnen ze de bomen bij het verzorgingshuis te bevolken.

Ze vliegen over de verbindingsgang tussen de twee gebouwen van het huis de derde boom in (van links gerekend). Een paar minuten later verhuizen de meeste vogels naar de eerste en de tweede boom. Dan is het vijf uur. De hele operatie heeft een half uur geduurd. Ik tel ze niet precies, maar alles wijst erop dat het er net zoveel zijn als de dagen hiervoor. Ik schat 600.

Aangekomen bij boom 3

Nog eens tellen …

SOVON vroeg ons op zaterdag 15 januari 2022 nog eens te tellen. Op donderdag ging ik al eens kijken of mijn parkieten er nog waren. Ja, ze waren er nog, maar niet in overweldigende hoeveelheden. Weer vlogen ze aan via de bomen bij het Noorderpark en de sportvelden voordat ze op het laatste moment, rond tien over vijf, de oversteek naar de slaapboom maakten. Weer volgden ze hetzelfde patroon: eerst naar de boom aan de rechterkant en dan nog een boom opschuiven met zijn allen. Een kwartier later was het klaar. Het gebeurt zo’n 25 minuten later dan vlak voor kerst. Op 19 december ging de zon om 16:31 onder. Op 14 januari om 16:56: precies 25 minuten later. Zonsondergang zet het proces in beweging.

Op donderdag leken er wel wat minder dan wat ik in december gewend was. Ik schatte rond driehonderd exemplaren.

Op zaterdag sta ik vanaf zonsondergang bij het verzorgingshuis Topaz te wachten. Ik hoor in de verte wel wat parkieten maar ik moet nog een tijdje wachten voordat naar hun slaapplaats beginnen te vliegen. Ik ben blij als ze aan komen vliegen. Het was nooit een vogelsoort waar ik dol op was, maar deze telling heeft toch voor een soort band gezorgd. Ik voel me verbonden met die rare beesten die bij zonsondergang met z’n allen luidruchtig naar hun slaapboom vliegen. Het is raadselachtig hoe dit georganiseerd wordt. Wie neemt de leiding? Wat betekenen de verschillende geluiden? Ik probeer de vanaf tien over vijf aanvliegende groepjes zo precies mogelijk te tellen. Met pen en papier sta ik in de kou naar mijn boom te kijken en noteer alle aankomsten. Er komt niets vanaf de stad. Ze komen allemaal uit het Noorden: het Noorderpark en de sportvelden. De laatste vogel komt om half zes aan.  Het is inmiddels donker. Op het laatste moment, als ze allemaal zitten en het rustig wordt in de boom, neem ik nog één flitsfoto vanaf de ingang van het tehuis. Als ik later mijn getallen optel, kom ik op 298 stuks. Op de foto zie ik er 211 zitten, maar er kunnen er achter takken en andere parkieten verborgen zijn.

de slaapplaats op 15 januari

In december dachten we nog aan 500 of zelf 600 parkieten. Waar zijn de andere parkieten gebleven? Het bekende probleem van de postbode als een brief niet bezorgd kan worden: verhuisd of overleden? In dit geval zou er van verhuizingen sprake kunnen zijn. De parkieten uit de binnenstad zouden bijvoorbeeld naar de Lammenschansweg kunnen zijn gevlogen. Daar schijnen deze week ongebruikelijk veel exemplaren de nacht door te brengen. Maar Ron Mes trof in Leiderdorp een lege slaapplaats aan. Het ziet er naar uit dat we weer achter die beesten aan moeten fietsen om erachter te komen wat er aan de hand is.

 

____

Over de kaartjes

Mijn routes heb ik steeds geregistreerd met een Garmin etrix-30x GPS. De gegevens bewerkte ik met de Garmin BaseCamp-software. Eerst gebruikte ik Google Earth Pro voor verdere bewerking van routes etc. Maar Ron Mes wees mij op betere GIS-software: QGis 3.22. De kaartjes op deze pagina heb ik daarmee gemaakt (met als basis Open Street Maps via de Open Layers plugin). Heel handig als je erachter bent gekomen hoe het werkt.

het resultaat, gamaakt met Qgis

_____

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *