Langs de rand van de kleurencirkel liggen de kleuren met een lichtheid 50% (halverwege zwart en wit) en een verzadiging van 100%, in het HSL-systeem HSL=(H,255,128). Als we de lichtheid L kleiner of groter maken verandert de kleur (hij wordt donkerder of lichter). Als we de verzadiging kleiner maken dan gaat de kleur langzaam in de richting van grijs met de zelfde lichtheid. De 100% verzadigde tinten met een lichtheid van 50% geven wij kleurennamen als rood, oranje, geel, groen, blauw en violet. Wanneer wij de L en/of de S veranderen, dan verandert vaak ook de naam van de kleur. Veel op oranje gebaseerde kleuren (onveranderde H van 27) noemen wij niet oranje maar bruin. Voor geel geldt hetzelfde. De kleur donkergeel bestaat niet. Sommige op geel gebaseerde kleuren noemen wij eerder olijfgroen terwijl ook hier de H gelijk blijft (42) en er dus geen enkel groen in zit: dezelfde tint H, maar een andere kleur. Dit heeft een belangrijke consequentie voor het veranderen van de belichting van een foto. Soms is het mooi om alle kleuren een beetje donkerder te maken, maar we moeten wel oppassen. Voor blauw maakt het niets uit. De meeste op blauw gebaseerde kleuren noemen we toch gewoon blauw, maar gele of kleuren blijven niet meer geel of oranje. Ze worden oker, olijfgroen en bruin. Onze ogen en hersenen zien niet volgens het HSL model. Zelfde H, andere kleur bij aangepaste S en L.
Hieronder voorbeelden voor oranje, geel en blauw. Midden onder in de tabellen staat de ‘pure’ kleur: volledig verzadigd en lichtheid 50%. Van links naar recht gaat de lichtheid omhoog. Naar boven toe neemt de verzadiging af.
Verwante kleuren
Onze waarneming en ons spraakgebruik houdt zich niet strikt aan de fysisch gedefinieerde dimensies tint, verzadiging en lichtheid (hue, saturation, luminosity). Sterk verwante kleuren kunnen op elk van deze dimensies licht verschillen.
Neem bijvoorbeeld de kleur puur groen. Voor onze ogen (en hersenen) is het onderscheid tussen lichtheid en verzadiging vaak heel moeilijk. Een iets minder verzadigde kleur (grijzer) lijkt op een iets donkerder kleur, maar is niet dezelfde kleur. Variatie in de tint is iets gemakkelijker te onderscheiden. In onderstaande figuur zien we de kleur links in de richting van geel gaan en rechts in de richting van magenta.
