Minimalisme
Ik volg op het LAK (Leiden) de fotocursus van de heer Otto. De opdracht voor de volgende les is een aantal foto’s maken in een minimalistische stijl. Minimalistische designers laten zoveel mogelijk details en tierelantijnen weg en preken de waarde van de lege ruimte. Fotografen in de verwante traditie doen ongeveer hetzelfde: het gaat om het weglaten van onnodige details, het werken met uiterst simpele geometrie en een beperkt kleurenpalet, vaak met laag contrast en ook hier veel lege ruimte, delen van de foto waarop werkelijk niets te zien is. De minimalistische fotograaf kan twee verschillende dingen doen. Hij kan natuurlijk voorwerpen of gebouwen fotograferen die van zichzelf al minimalistisch van stijl zijn, of hij kan onderwerpen zo fotograferen en de foto’s zo nabewerken dat er weinig details te zien zijn en veel lege ruimte overblijft. Voordat ik aan mijn opdracht begin, heb ik eens naar mijn eigen foto’s gekeken. Ik heb beide benaderingen gebruikt. Hier een overzicht van foto’s die in de richting van minimalisme gaan.
Foto’s van gebouwen
De foto die ik in maakte van Naturalis is een foto’s van een heel strak design. Datzelfde geldt voor de gang over het oorlogskerkhof van Ver-sur-Mer in Normandië. Als fotograaf moet je een positie kiezen zodat het ontwerp optimaal tot zijn recht komt. Veel meer hoef je niet te doen.
Vaak zijn gebouwen niet door de architect als zodanig ontworpen maar lenen zich wel goed voor minimalistische foto’s zoals de platen van de onderstaande twee kerken.
Deze foto laat de kilheid van het protestantisme in het Westen van Schotland zien. Geen greintje plezier in deze omgeving. De lucht is nog wel iets te vrolijk. Onderstaande foto beperkt zich tot het bovenste deel van de kerk (toren?) en laat verder bijna niets zien. De leegte domineert.
Minder minimalistisch (maar misschien wel leuker) zijn foto’s van strandhuisjes die ik wel zo genomen heb dat er weinig anders te zien is dan de huisjes en het ritme van de lijnen.
Mist, sneeuw en zand
Een eenvoudige manier om details uit een foto te verwijderen en om eenvoud te creëren is het gebruik van mist, sneeuw of andere condities waardoor het zicht op langere afstand beperkt en het contrast verminderd wordt. Op één van de volgende foto’s is dat een zandstorm, geen voorkeur van de meeste fotografen, maar soms wel mooi. De foto van het Joppe munt uit door lege ruimte en gebrek aan contrast.
Nog een manier om details uit te wissen, bijvoorbeeld in de rimpeling van het water, is het gebruik van lange of extreem lange sluitertijden, eventueel gecombineerd met een grijsfilter. Mistfoto’s vind ik vaak natuurlijker.
Landschappen en natuur
Sommige landschappen zijn van nature saai. In de uitgestrekte agrarische woestijnen is de biodiversiteit uitgeroeid en je mag blij zijn als er af en toe een boom staat: ideaal voor minimalistische foto’s, zie de onderstaande twee foto’s uit Frankrijk. Op de tweede foto is er nog veel te zien in de lucht. Het zou nog wel saaier kunnen.
Hieronder staat nog één landschapsfoto uit Normandië waarop behalve de bijna ondergaande zon, drie telegraafpalen en een onduidelijke boom bijna niets te zien is. De foto van de meeuw past door zijn eenvoud toch wel in dit verhaal.
Details
Soms zijn het kleine details van een huis, een muur of iets anders, die een mooie eenvoudige foto opleveren. Teksten kunnen vaak interessante foto’s (en de nodige vragen) opleveren zoals deze twee foto’s uit Frankrijk.
Patronen
Eigenlijk gaat het in de bovenstaande foto’s ook om patronen, zoals van ladder aan de muur. Soms gaat het uitsluitend om patronen, die ik het liefst in het platte vlak zonder enig perspectief fotografeer.
De eenvoud in bovenstaande herfstfoto heb ik gecreëerd door in de nabewerking de kleuren terug te brengen tot geel en zwart.
Het vervolg?
Na deze korte terugblik ga ik maar eens op zoek naar interessante eenvoudige foto’s. Ik denk niet dat architectuur het onderwerp zal zijn. Daar heeft de architect al de artistieke topprestatie geleverd, die ik alleen kan proberen weer te geven.
Ik ben maar eens begonnen met de ‘natuur’-gebiedjes bij het Joppe, vlakbij de Merenwijk: de Strengen en Koudenhoorn, waarvan ik hierboven ook al foto’s liet zien. Voor het eerst ben ik ook met sterke grijsfilters gaan oefenen om alle beweging uit het water te krijgen, niet altijd mijn smaak, maar soms best leuk.
Verwijzingen
Michael Freeman onderscheidt in hoofdstuk 2 van zijn uitstekende boek The Photographer’s Mind (goedkoop te downloaden als Kindle-boek) een aantal stijlen. Na een uitgebreide behandeling van klassieke stijlen noemt hij ‘quiet style’, ‘minimalism’, ‘dramatic style’ en ‘engineered disorder’. In zijn behandeling van minimalisme laat hij de overeenkomsten maar ook de verschillen zien tussen minimalisme in design en in fotografie. Zie ook een eerder blog van mij.
Minimalistische foto’s met lange sluitertijden, zie bijvoorbeeld het werk van Guy Lambrechts. Ik houd hier niet echt van. Te schematisch, te leeg.
Een verhelderende uitleg van minimalisme in de landschapsfotografie staat hier op Zoom Academy.
____________