Category: Climate

 

Aan het begin van de zomer realiseerde ik me nog eens op wat voor fantastische plek wij wonen. Je hoeft alleen maar een paar honderd meter te lopen of te fietsen en je bent midden in prachtige natuurgebiedjes, zoals de Strengen en de aangrenzende Tengnagel. Niet eens zo lang geleden zijn daar interessante ondiepe plasjes aangelegd.

De plasjes  trokken al snel interessante vogels zoals de kleine plevier en de bonte strandloper. Het duurde niet lang voordat er prachtige libellen hun eieren dropten. Naast de oeverlibellen waren dat in het voorjaar vooral vroege glazenmakers.

Toen wij de tweede helft van juli in Frankrijk vakantie hielden, werd klimaatverandering al lang niets abstracts meer. Elke dag scheen de zon van ‘s morgens vroeg tot laat in de avond. Op een dag werd het 41 graden in de schaduw en hebben we de dag binnen doorgebracht, met de airconditioning aan.  Gelukkig was het niet altijd zo heet en konden we prachtige wandelingen maken. Bij riviertjes ten Zuiden van de Loire zagen we ijsvogels en de mooiste beekjuffers, maar regenen deed het niet. Van anderen hoorden we verhalen over onweersbuien met hagelstenen van 15 cm, maar dit bleef gelukkig ons bespaard.

Eind juli kwamen we terug en ook in Nederland viel geen spatje regen. Begin augustus deelde de Minister de kamer mee de verdeling van water bij het MTW, managementteam watertekorten te leggen. Daarbij ging het in de eerste plaats om de bescherming van dijken, veengebieden en kwetsbare natuur en in tweede instantie om drinkwatervoorziening en water voor landbouw en industrie. Het was wel duidelijk geworden dat regionaal grote problemen zouden ontstaan in de landbouw, met name in Zeeland.

Op 3 augustus kwam er een verklaring van de Europese Commissie, waarin de vrees voor opbrengstdaling van Europese landbouwoogsten werd uitgesproken: “In tijden van ongekende temperatuurpieken moeten we stoppen met het verspillen van water en deze hulpbron efficiënter gebruiken om ons aan te passen aan het veranderende klimaat”. Natuurmonumenten benadrukte nog eens dat we in Nederland meer aandacht hebben besteed aan het afvoeren van water dan het vasthouden ervan, met rampzalige gevolgen voor het milieu: “Er valt in een jaar meer regen dan vroeger, maar dit water voeren we bliksemsnel af naar zee. Als we dit water beter vasthouden hebben we in de toekomst geen last meer van tekorten.”

Toen ik zelf na terugkomst uit Frankrijk mijn lievelingsgebiedjes weer eens opzocht, schrok ik wel even. De plasjes op de Strengen en de Tengnagel waren verdwenen. Alleen een bodem met diepe barsten was zichtbaar. Waar de libellen tot voor kort hun eieren afzetten, was niets meer. Een hele generatie libellenlarven was verdroogd, dood. Het kan lang duren voordat zich dit weer herstelt. In de eerste week van september ging ik met Erik libellen bestuderen in een prachtig gebiedje bij Hoek van Holland. Zoals ik al eerder schreef, was dit gebiedje totaal verdroogd. Er was bijna niets meer over van de rijke natuur in de duinvallei. Daar bedroeg het neerslagtekort inmiddels 330 mm, dat is 330 liter per vierkante meter!

Regen was er nodig en liefst heel veel regen. Op 5 september, twee dagen later dan oorspronkelijk verwacht, kwam hij dan. Ik liep de tuin in zonder jas en ving met open handen de regen op. Het voelde als een wonder, dat water uit de lucht. Daarna heeft het nog twee keer ‘s nachts geregend. Het was een goed begin: stukken van het gras op de dijk bij onze sloot verkleurden van donkerbruin naar licht groen. Maar het was te weinig. Toen na de laatste regenbui de zon weer doorkwam, voelde dit helemaal niet goed.

Toch maar even het weerbericht geraadpleegd. Buienradar schrijft vandaag:

 "In de loop van het weekend staat een mooie weersverbetering op het programma. Voor het zover is, vallen vandaag in het zuiden en zuidoosten stevige buien. Morgen belooft het een fijne najaarsdag te worden."

Misschien moeten we dat tegen de mensen in Afrika, van wie de oogst nu volledig mislukt ook maar zeggen: “Ook bij jullie gaat het voorlopig niet regenen. Het blijft mooi weer!”

 

_____

 

PS 1: Een hardnekkig misverstand

In de weerberichten zal de misvatting dat zon goed weer is en regen slecht wel een tijdje blijven bestaan. Ondanks de rampzalige watertekorten in het hele land zegt buienradar op 13 september:  “(een koufront) zorgt … vannacht en morgen voor veel regen, waarbij in Zuid-Limburg 25 mm kan vallen. Het beste weer vinden we steeds terug in het Noorden van het land.” Daarmee wordt bedoeld dat het daar niet gaat regenen: “geen regen is altijd mooi”.

PS 2: De goede regen

Het hoort natuurlijk bij ons van de natuur (en de landbouw) vervreemde leven dat we zon als goed en regen als slecht beschouwen. Het weerbericht is gemaakt voor barbecueënde middle-class burgers in mooie buitenwijken die voor hun levensmiddelen niet verder denken dan de schappen van de supermarkt. In de werkelijkheid van deze mensen is de regen somber en lelijk. Hoe aangenaam regen kan zijn (nog los van het feit dat we zonder regen helemaal geen voedsel zouden hebben), wordt volledig uit ons bewustzijn verdrongen. In de vroege jaren 1970 werd dit mooi geformuleerd in een Antwerps lied van Wannes v.d. Velde: “Ik kan nog altijd niet begrijpen, hoe in meer dan één chanson de goede regen wordt verweten dat hij treurig en grijs is …”. In de verschillende coupletten van dit lied bezingt Wannes de mooie kanten van de regen. Zie hier de tekst.

PS3: Mooi weer – slecht licht

Door het domme dogma van “zon = mooi weer” wordt ook vaak vergeten dat zon meestal esthetisch minder aantrekkelijk is dan heel veel andere weertypes. Voor een fotograaf is een stralend blauwe lucht één van de lastigste omstandigheden om onder te fotograferen. Wolken, mist en zelfs regen leveren veel betere kansen op een mooie foto. Zo klaagt een fotograaf van mooie landschappen, Ellen Borggreve, in haar News Letter van deze september: “I am now photographing two days per week… rain or shine …. Which unfortunately has been a lot of “shine” these past few months. I have had to resort to photographing in harsh light conditions, but all practice is practice .” Beter in slecht weer fotograferen dan helemaal niet, lijkt haar boodschap. Maar, kan ik haar geruststellen, er komt mooi weer aan: regen, mist, storm en donkere bewolking!

 

___

[translated from Dutch original]

At the beginning of this summer, I realized what a fantastic place we live in. After only walking or cycling a few hundred meters, we are in the middle of small but beautiful nature reserves, such as ‘Strengen’ and the adjacent ‘Tengnagel’. Recently, interesting shallow pools were created there.

They soon attracted interesting birds such as the lesser plover and the sandpiper. It didn’t take long before beautiful dragonflies dropped their eggs. In Spring these were mainly black-tailed skimmers and green-eyed hawkers.

Climate change was no longer an abstract concept when we went on holiday in France in the second half of July. Every day the sun was shining from early in the morning until late in the evening. One day, the temperature reached 41 degrees in the shade and, with the air conditioning on, we could only stay indoors. Fortunately it wasn’t always that hot. So we could make beautiful walks. At rivers South of the river Loire, we saw kingfishers and the most beautiful damselflies. But there was no drop of rain.

When we returned to the Netherlands by the end of July, the weather remained completely dry. In early August, the Minister informed the Parliament that he had assigned the task of water distribution  to a special administrative body, the MTW, the water shortages management team: in the first place the protection of dikes, peatlands and vulnerable nature, in the second place drinking water supply and water for agriculture and industry. Major regional problems were arising in agriculture, particularly in the Zeeland province.

On 3 August, the European Commission issued a statement expressing fears of declining yields from European agricultural crops: “In times of unprecedented temperature spikes, we must stop wasting water and use this resource more efficiently to adapt to the changing climate.”. The Dutch nature conservation organization Natuurmonumenten emphasized once more that the Netherlands has paid more attention to the drainage of water than to its retention, with disastrous environmental consequences: “Annual rainfall is more than before, but we drain this water into the sea at lightning speed. Only if we retain this water better, will we no longer suffer from shortages in the future.”

Back from France, I visited my favourite nature areas again. I was shocked. The water areas on Strengen and Tengnagel were completely gone. Only a dry soil with deep cracks remained. Where, not long ago, dragonflies laid their eggs, nothing was left. An entire generation of dragonfly larvae was dried up, dead. Recovery will take a long time. In the first week of September, Erik and I went to a beautiful area near Hoek van Holland to study dragonflies. As I have written elsewhere (in Dutch), the area was completely dried up. Almost nothing had remained of the rich dune valley nature. The precipitation deficit was 330 mm, which means 330 litres per square meter!

We needed rain, lots of rain. Finally, on September 5, two days later than originally expected, it arrived. I walked into the garden without a coat and caught the rain with open hands. It felt like a miracle, that water from the sky. After that, it rained again during two nights.

It was a good start: patches of grass near our home, dark brown because of the drought, gradually turned to light green. But it was not enough. When, after the last rain shower, the sun came back, it didn’t feel right at all.

Today I consulted the weather App ‘Buienradar’ on my mobile, where I read the following text:

 "A nice improvement in the weather is expected during the weekend. Before that, heavy showers will fall in the South and Southeast today. Tomorrow it promises to be a nice autumn day."

Should not we say that to the people in Africa, whose harvest is now being completely ruined?: “For the time being, it won’t rain in your region either. The weather will remain beautiful!”

 

_____