Ik ben in 2018 in het Noorden en Noordoosten van Polen gaan fietsen. In 2019 heb ik die tocht voortgezet: toen heb ik het Oostelijke en Zuidoostelijke deel van de Green Velo route gefietst. Aan het eind van de zomer 2021 heb ik een stuk langs de Oostzee gefietst, van iets voorbij de Duitse grens bijna naar Gdańsk. In 2022 fietste ik het beginstuk van de Wiślana Trasa Rowerowa en stapte bij Sandomierz op de Green Velo Route over en fietste naar het eindpunt daarvan, Końskie.
De dunne blauwe lijn zijn delen van de Green Velo Route die ik niet gefietst heb, dus voornamelijk het stuk Rzeszów-Sandomierz en een klein stukje Oostelijk van Łomża. De fietstocht (2023) vanuit Noord-Oost Duitsland via de Oostzeekust naar het Oosten en dan door het binnenland richting Berlijn doubleert 2½ dag de tocht van 2021 en volgt dan in zijn geheel de fietsroute 20.
Noord Oost Polen 2018 (1100 km)
De tocht begon in Bydgoszcz. Vandaar volgde ik een groot stuk de rivier de Wisła, voornamelijk langs de international fietsroute R1. Die buigt nog vóór Gdańsk naar rechts af richting Sztum en Elbląg. Prachtige licht glooiende landschappen bij de rivier. Overal ooievaars, korenbloemen en vooral rust en leegte. Voorbij Elbląg begon ik voor de rest van de tocht de Green Velo route te volgen. Je komt dan al snel bij de Zalew Wiślany, de lange brakwaterlagune die helemaal doorloopt tot aan Kaliningrad. Langs mooie stranden bij Tolmicko gaat het dan naar de interessante stad Frombork. Ik heb daar niet de hele GV langs de kust gevolgd maar ben direct naar Braniewo gefietst.
Vanaf dat moment laat je het Oostzeegebied achter je liggen en begint er een interessante tocht door het Noorden van Polen langs de grenzen van achtereenvolgens de Russiche enclave (Kaliningrad), Litouwen en Wit Rusland. Honderden kilometers mooie weidelandschappen, meren, dorpen met ooievaars en bossen. Er zijn wel wat heuvels, maar nergens wordt het bergachtig. De stad Lidzbark Warmiński is een welkome afwisseling na alle kleine dorpen.
Verder naar het Oosten langs prachtige Mazurische meren bij Węgorzewo en dan naar het interessante drielandenpunt Rusland-Polen-Litouwen. Na prachtige stukken door bossen en langs meren naar Suwałki bereik je tenslotte na een mooie rit langs het riviertje Czarna Hańcza het meest Oostelijke punt van deze tocht bij Mikaszówka, bij een van de sluizen in de waterweg naar Wit Rusland.
Hierna rijd je een stuk naar het Zuid Westen naar misschien wel het mooiste gedeelte van deze tocht: naar het nationale park van de Biebrza, prachtige natuur, mooie kleine dorpen, kerkjes en de onvermijdelijke ooievaars. Vanaf dit punt heb ik niet de hoofdroute van Green Velo gevolgd, maar een zijtak naar Łomża, iets ten Westen van de hoofdroute. Van Łomża volgde ik voornamelijk de R11 om in Różan te overnachten. De volgende dag fietste ik naar het stationnetje van Pasleki, waar ik de trein nam Naar Warzawa.
Klik hier voor blogs over deze tocht.
Oost Polen 2019 (940 km)
Ik was het eerst helemaal niet van plan, maar omdat ik intensief met de Poolse taal bezig was, dacht ik dat het wel leuk zou zijn om de tocht van 2018 af te maken, d.w.z. de Green Velo Route te vervolgen. Ik reed deze keer de Green Velo Route van Białystok tot Rzeszów.
Deze tocht volgt voor een heel groot deel de grenzen van Wit Rusland en de Oekraïne. In 2018 was ik via Łomża naar Różan gereden. Deze keer vervolgde ik de tocht in Białystok, niet zo ver van het Biebrza-gebied waar ik in 2018 doorheen reed. De route in 2019 volgde vrijwel zonder uitzondering Green Velo. Vanaf Białystok met een boogje naar Michałowo en dan naar de prachtige bossen van Białowieża. Na Hainówka gaat de tocht iets verder van de Witrussische grens verder. Vanaf Czeremcha nam ik, om de route iets in te korten, een andere route dan de GV, veel dichter langs de Witrussische grens via Zubacze en Tokary (**). In deze omgeving niet alleen prachtige natuur maar ook mooie (vooral) orthodoxe kerken. Tenslotte bij Mielnik weer op de GV. Hier de rivier de Bug overgestoken met een heel eenvoudig met menskracht en de stroming van de rivier (*) bewogen pontje. Dit pontje vaart regelmatig. Het pontje iets verderop (bij Niemirów) vaart vaak niet als het water te laag staat. Het landschap bij de rivier is prachtig.
De route volgt hierna op korte afstand de grens. Tegenover de lelijke Poolse stad Terespol bevindt zich de Witrussische stad Brest. Ten Zuiden hiervan kom je langs Kodeń, een stad vol katholieke en orthodoxe kerkgebouwen. Bij Włodawa kom je opnieuw in de buurt van een drielandenpunt: Wit Rusland, Polen, Oekraïne.
De GV-route gaat verder via Sobibór, de plaats waar het leven van tienduizenden Joden geeindigd is. Vlak voor Sobibór bevindt zich Okuninka, een tamelijk vulgaire badplaats aan een meer. Okuninka bestaat vooral uit goedkope restaurants, stranden en zuiptenten. Niet zo veel kilometers hierna is er eindelijk weer eens een stad:Chełm. Op een heuvel staat een indrukwekkende kerk. De route na Chełm verwijdert zich steeds verder van de Oekraïense grens. Je komt door het leuke plaatsje Krasnystaw, maar niet door Zamość. Ik heb wel een extra dag genomen om die stad (UNESCO erfgoed) te bekijken. Zeker de moeite waard. Na een stuk rijden in richting Zuid Oosten en Zuid kom je weer bij de Oekraïense grens, die in Zuidwestelijke richting loopt (***).
Hier zijn weer prachtige orthodoxe kerken te bewonderen in de buurt van Horyniec Zdrój, Radruż en Wielkie Oczy. De route loopt tenslotte naar de aantrekkelijke stad Przemyśl, een stad die gelukkig nog niet door het stedentrip-volk ontdekt is.
Na Przemyśl wordt de Green Velo route lastiger. Hoewel er hier geen hoge bergen zijn – het wordt hier nergens veel hoger dan 400 meter – zijn de wegen op veel plaatsen veel te stijl. Fietsen lukt dan nauwelijks meer. Ik was blij dat ik hier nergens meer dan 60 km per dag had gepland. Mijn tocht eindigde in Rzeszów. In principe kan je nog een stuk verder via Lublin naar Kielce. Een groot deel hiervan heb ik in 2022 gedaan, zie hieronder.
Klik hier voor blogs over deze tocht.
(*) Waarschijnlijk werkt dit pontje volgens het principe van de gierpont. Door het scheef zetten van de boot krijgt de stroming van de rivier er vat op en gaat de boot langs de kabel naar de overzijde van de rivier. Zie https://nl.wikipedia.org/wiki/Veerboot.
(**) In 2021 werd het gebied aan de Witrussische grens voor buitenlanders tot verboden gebied verklaard. Het is de vraag of in de toekomst de hier beschreven tocht nog helemaal mogelijk zal zijn.
(***) Dat is er in 2022 niet beter op geworden, nu Rusland de Oekraïne is binnengevallen. Voorlopig lijkt een groot deel van deze tocht niet meer een aantrekkelijke bestemming.
Langs de Oostzeekust 2021 (430 km)
In 2020 kwam het om verschillende redenen (Covid, eigen gezondheidsproblemen) niet van een fietstocht. In september 2021 maakte ik een vrij korte fietstocht langs de Oostzeekust van Polen, beginnend niet ver van de Duitse grens en eindigend dichtbij Gdańsk.
De route
Vrijwel de gehele tocht volgt de route EV 10/13 (Baltic Sea Cycle Route / Iron Curtain Trail). De Oostzeekust is een typische ‘haffenkust’. Gescheiden door soms heel smalle stroken land ligt er Zuidelijk van de Oostzee een groot aantal binnenmeren (‘haffen’, in het Frans ‘étangs’, in het Pools soms ‘Zalew’, meestal gewoon ‘Jezioro’). Bij Swinoujście ligt een heel grote binnenzee, Zalew Szczeciński, gevolgd door Zalew Kamieński bij Międzyzdroje. Ik zelf fietste de route vanaf Międzyzdroje. Verder naar het Oosten liggen een paar meren die vrij ver van de zee liggen, zoals Liwia Łuża bij Niechorze en Resko Przymorskie bij Dźwirzyno. Iets verder naar het Oosten liggen prachtige haffen, zoals het Jezioro Jamno bij Mielno en niet ver daarvandaan jet Jezioro Bukowo bij Dąbkowice. Deze meren zijn met de zee verbonden. Over de smalle landtong bij het Jamno-meer is het prachtig fietsen. Wisselend heb je uitzicht op de Oostzee en op het binnenmeer. Dat moet in principe ook bij het Bukowo-meer mogelijk zijn, maar de weg was mij te lastig en ik koos voor de route aan de Zuidkant van het meer.
Verder naar het Noordoosten ligt het Kopań-meer. Daar is weer een prachtige route tussen zee en meer. Voorbij Jarosławiec moet je binnendoor fietsen en laatje het Wicko-meer en de meren bij Łeba links liggen. Die laatste meren liggen in het Slowiński nationale park, een van de mooiste natuurgebieden van Polen, bekend onder meer van de wandelende duinen.
Na Dębki splitsen de EV10 en de EV13. De eerste gaat verder naar Władysławowo en naar Hel om de boot naar Gdynia te nemen. Dat had ik kunnen doen, maar ik ben via de EV13 iets verder door het binnenland naar Puck en tenslotte naar Gdynia gefietst. Daar begint een niet zo aangenaam industrieel en stedelijk gebied, vol havens, fabrieken, spoorwegemplacementen, flatwijken en snelwegen. Ik nam daar de trein naar Gdansk.
Fietspaden
De fietspaden langs deze route zijn van uitstekend tot bijna onberijdbaar. Ik had een trekking-fiets (rower trekkingowy) met vrij brede banden gehuurd. Dat was een goede keus. Op de route kwam ik het volgende tegen:
- Topkwaliteit fietspaden, overdreven ruim aangelegd met hekken bij elke sloot of dijk, mooie overdekte picknickplekken, etc., met een overmaat aan Europees geld aangelegd. Meestal houden ze na 10 km weer op.
- Een fietspad op een oude spoorweg (bij Krokowa). Het beste dat je kan hebben.
- Goede fietspaden langs autowegen. Ik heb op geen enkele grotere weg moeten rijden. In de regel ligt er gescheiden van de weg een fietspad, meestal voor beide richtingen.
- Redelijk verharde, maar smalle fietspaden door het bos.
- Met betonplaten verharde fietspaden. Dat waren er heel veel. Hoe ouder het fietspad, des te schever liggen de platen en des te meer platen zijn gebroken. Veel harder dan 12 km/u lukt daar niet.
- Met grint of ander materiaal halfverharde fietspaden door het bos.
- Fietspaden op een van nature harde ondergrond.
- Fietspaden door de modder of over los zand, die je nauwelijks fietspaden kunt noemen.
Overnachting en eten
In tegenstelling tot de situatie bij de boven beschreven fietsroutes, is op deze route een winkel of een restaurant nooit ver weg. Ook zijn er veel gelegenheden onderweg een cappuccino (al of niet met appeltaart en slagroom) te nuttigen. Dat is het voordeel van een route langs talloze badplaatsen. Eigenlijk fiets je voortdurend door drie verschillende werelden: de wereld van de (vooral goedkope) badplaatsen, de prachtige natuurgebieden daartussen met zee, meren en bossen en het platteland vanaf twee kilometer in het binnenland dat met die badplaatsen weer niets te maken heeft. Iets het binnenland in vind je ook de goedkoopste agroturystyka’s, waar je voor €20 een heel zomerhuisje voor een nacht kunt huren en soms ook zelf kunt koken. Warm eten kan in duizenden restaurants aan de kust, waar de spijskaart vooral uit gebakken vis, frites of pizza’s bestaat.
Zie hier voor een blog over deze tocht
Van Wisła naar Końskie 2022 (700 km)
Het belangrijkste deel van deze tocht is het Zuidelijke stuk van de WTR, Wiślana Trasa Rowerowa, die van Wisła, vlakbij het drielandenpunt Tsjechië, Slowakije, Polen eerst een stukje naar het Noorden gaat en dan naar het Noordoosten en later naar het Noorden via Kraków en Warszawa naar de Oostzee gaat. Niet alle stukken van deze route zijn al bewegwijzerd. Het Zuidelijke deel is tot Szczucin helemaal klaar. Daarna zijn er tot voorbij Warszawa geen routeaanwijzingen meer.
Dit stuk is vanzelfsprekend erg vlak en licht dalend. Door prachtige weidelandschappen en watergebieden langs de rivier gaat het over heel mooie fietspaden door Kraków naar Szczucin. Er is behalve boerenland, natuur, boerendorpen en kerken onderweg niet zoveel te zien. Afgezien van Kraków is het nergens een echt toeristisch gebied, wat het nadeel heeft dat er ook weinig overnachtingsmogelijkheden zijn, zelfs bijna geen agroturystyka’s. Veel hotels liggen in plaatsen iets verder van de rivier afgelegen aan iets grotere wegen. Je komt dan al gauw in plaatsen als kuuroord Goczałkowice Zdrój, Zator (een stuk ten Zuiden van de rivier),Niepołomice of Tarnów (aan de EV) uit.
Ik heb de Wisła na Szczucin alleen nog tot de mooie stad Sandomierz gevolgd en ben daar linksaf de Green Velo Route ingeslagen, een van de weinige stukken die ik nog niet gefietst had de laatste jaren. Hier wordt het landschap heel anders. Het wordt hier licht heuvelachtig. Nergens zijn hier echt hoge bergen. Naast glooiend boerenland zijn er mooie bossen. Het is weer iets heel anders dan de groene rivierlandschappen van het eerste deel van de tocht.
Bijzonderheden over deze tocht heb ik ergens anders in een blog beschreven.
Overnachtingen en eten
Op deze route zijn er relatief weinig agroturystyka’s en ook weinig hotels. De leuke bed & breakfasts bij mensen thuis die ik tijdens mijn tocht lang de Oostgrens van Polen tegenkwam, heb ik hier niet gezien. Bij de schaarse agroturystyka’s waar ik ben geweest, kon ik wel voor bijna niets appartementen met twee of drie slaapkamers huren voor minder dan €30, vrij lux maar niet zo gezellig. Terrasjes zijn ver te zoeken als je niet toevallig in Kraków, Sandomierz of Kielce bent. Zelf een bankje staat nergens. Staand naast je fiets een broodje eten, daar kwam het vaak op neer.
Van Anklam via de Oostzeekust en Szczecinek naar Wriezen (745 km)
Voor details zie mijn blog. Hier alleen een paar hoofdpunten.
In juni 2023 begon maakte ik eerst vanuit Duitsland een tocht langs de Oostzeekust, vanaf Międzyzdroje dezelfde route als de eerste dagen van mijn tocht in 2021. Het is een gemakkelijke route met goede fietspaden, soms vlak langs de kust door mooie bossen en vaak uitzicht op zee, soms door lelijke badplaatsen met goedkope restaurants, hotels, campings en appartementen. Zie de tocht van 2021. Voorbij Koszalin maakte ik een bocht naar het Zuiden om op de route 20 uit te komen. Route 20 heeft een lengte van 337 km en loopt van Miastko ten Zuiden van Słupsk naar de Most Europejski over de Oder bij Siekierki. Op internet vind je vooral mooie plaatjes van gerieflijke fietspaden over voormalige spoorwegtracés. De werkelijk is anders. Route 20 is wel een route maar bestaat alleen voor een heel klein deel uit goede fietspaden. Veel routes lopen over half verharde wegen over het platteland en over zandwegen door het bos. Veel van die ‘fietspaden’ zijn nauwelijks berijdbaar. Soms kan je beter de provinciale weg kiezen als je op wilt schieten. Toch heeft deze route het voordeel dat hij niet super-toeristisch is en nergens druk, zelfs niet in het weekend. De route loopt door prachtige merengebieden omringd door matig hoge heuvels. Overal prachtige natuur met bijvoorbeeld mooie vogels en interessante libellen, zie hiervoor mijn blog. Overnachtingsmogelijkheden zijn er genoeg en ze zijn in de regel niet duur. Ik ben de tocht begonnen in Noordoost Duitsland (Anklam) en heb hem beëindigd niet erg ver van Berlijn (in Wriezen). Deze plaatsen zijn goed binnen een dag te bereiken vanuit Nederland.
______
