Wat heeft u ermee gemaakt??
Wij hebben een bio-groentenabonnement. Dat wil zeggen dat elke donderdag een grijze bestelbus de straat in komt rijden. De bestuurder zet dan een papieren zak voor onze deur, belt kort aan en rijdt meteen weer weg. Hij lijkt niet geïnteresseerd te zijn in onze reacties, hoewel die soms best de moeite waard zijn. De laatste keer zat er een veel te grote langwerpige bleke citroen in de bruine zak. Op het begeleidende schrijven stond dat ik een ‘cedar’ had gekregen, maar ik vond geen duidelijke beschrijving op internet. Dus de bio-boer uit Katwijk maar even een foto gemaild met de intelligente vraag “Wat is dit nu?”. Het keurige antwoord bevatte de voor mij al bekende maar nog steeds onbegrijpelijke informatie “Je hebt een cedar ontvangen.”
Gelukkig zat er een bijlage bij de e-mail, waarin stond dat het om een etrog ging, een verre voorouder van de citroen. De vrucht bestaat voornamelijk uit schil, maar gelukkig schijn je daarmee van alles te kunnen doen. Stukjes schil met olijfolie in de salade was één suggestie. Onze leverancier leek het ook niet allemaal zo precies te weten. Anders had die niet het volgende verzoek meegestuurd: Wellicht dat u ons nog een berichtje wilt sturen over wat u ermee gemaakt heeft en uw ervaring.
Het voelde een beetje alsof je een fiets koopt en de fietsenmaker stuurt je een mailtje: Wij zijn benieuwd wat u eigenlijk met die Gazelle bent gaan doen.
Zwaaien met lulav en etrog
Het zoekwoord “Etrog” gaf ons meer aanknopingspunten dan het woord “cedar”. Na een half uurtje zoeken op websites en youtube-filmpjes kwamen we in de wonderlijke wereld van Joodse rituelen terecht.
De Etrog speelt een belangrijke rol in de rituelen van het Loofhuttenfeest (Soekot). Een belangrijk element daarvan is het zwaaien met de lulav en de etrog, symbolen van de oogst. De lulav is een palmblad, waaraan twee stel andere takken zijn bevestigd, twee wilgentakken en drie takken van de myrthe. De lulav wordt in de rechterhand en de etrog in de linkerhand gehouden, waarbij ze elkaar moeten raken. De lulav wordt tijdens het ritueel in zes richtingen bewogen in de juiste volgorde: naar voren, naar rechts, naar achteren, naar links, naar boven en naar onderen.
Er worden hoge eisen gesteld aan de kwaliteit van een koshere etrog: hij moet niet alleen van een echte etrogplant afkomstig zijn (herkenbaar aan de vorm van de vrucht, het steeltje en de zaden), hij moet ook mooi en helemaal gaaf zijn. Voor een perfecte etrog wordt in de Verenigde Staten duizend dollar neergeteld. Een niet perfecte maar nog acceptabele etrog krijg je wel voor minder, voor 40 tot 150 dollar.
Een heerlijke cake
Als de etrog zijn rituele functie heeft vervuld, kan hij nog nuttig zijn in de keuken. De meeste etrog-recepten staan op Joodse websites onder titels als “wat doen we met de etrog na Soekot?”. Onze etrog had waarschijnlijk de test voor ritueel gebruik niet kunnen doorstaan, maar het was wel een echte etrog voor keukengebruik. Van de website http://www.joyofkosher.com haalde Petra een uitstekend recept voor een cake waarin geraspte etrog-schil en etrog-sap wordt verwerkt. Het grootste deel van de vrucht – vruchtvlees, pitten, het meeste van de schil – belandde gewoon in de vuilnisbak. Het resultaat viel zeker niet tegen. De cake was heerlijk. Een smakelijk bijproduct van het Joodse feest dat wij niet gevierd hadden op basis van een rare vrucht uit ons groentenpakket. Zoiets verzin je niet.
De Kievit – het verst in biologisch
Wie ook in een biologisch groentenpakket is geïnteresseerd verwijs ik naar de website van De Kievit.